Jakie są konsekwencje niedowagi? Cz. 1

Utrzymywanie nieprawidłowo niskiej wagi ciała jest niezdrowe i szkodliwe. Powoduje to wiele negatywnych skutków dla funkcjonowania fizycznego, psychologicznego i społecznego. Wiedza o skutkach wynikających z niskiej wagi ciała pochodzi z wielu źródeł, w tym także badań na temat głodu i innych sytuacji związanych z niedoborem pożywienia, a także badań eksperymentalnych, w których ochotnicy stosowali rygorystyczną dietę przez długi czas. Wszystkie te źródła prowadza do spójnych wniosków, które zostały przedstawione poniżej.

Konsekwencje psychologiczne

1. myślenie

Niedowaga wpływa na sposób myślenia. Mózg potrzebuje dużych dawek energii (tj. kalorii), by prawidłowo funkcjonować. W stanie niedowagi myślenie staje się sztywne, co sprawia, że bardzo trudno jest przenosić uwagę z jednego tematu na inny. Niełatwe staje się też podejmowanie decyzji.

Niemal zawsze pojawiają się zaburzenia koncentracji uwagi. Czasem ludzie tego nie zauważają, bo wkładają bardzo dużo wysiłku w to, by skupić się na tym, co robią. Ograniczenia w zakresie koncentracji uwagi wynikają częściowo z uporczywych myśli na temat jedzenia i odżywiania się (wtórnej konsekwencji niedojadania), które utrudniają skupienie się na innych kwestiach. Niektóre osoby mają nawet sny dotyczące jedzenia i odżywiania się.

Niemal stałe myślenie o jedzeniu i odżywianiu wpływa także na zachowanie. Niektóre osoby nabierają niezwykłego zainteresowania gotowanie, czytają przepisy kulinarne, oglądają programy telewizyjne na temat gotowania, same dużo gotują. Towarzyszy temu utrata zainteresowania innymi kwestiami. Wiele osób porzuca wcześniejsze zainteresowania i hobby.

2. uczucia

Niedowaga w istotny sposób wpływa na nastrój. Jest on obniżonym a osoby z zaburzeniami mają tendencję do łatwego wpadania w złość, są rozdrażnione i poirytowane.

3. zachowanie

Osoby z wyraźną niedowagą zmieniają swój sposób zachowania. Jeżeli niedowaga utrzymuje się przez dłuższy czas, zaczynają myśleć, że ich obecny stan – sposób myślenia, nastrój i zachowanie – odzwierciedla ich „osobowość”, podczas gdy ich prawdziwy charakter jest maskowany skutkami niskiej wagi ciała.

Jedną z najbardziej wyraźnych zmian w zachowaniu jest nasilenie cech „obsesyjnych”. Odnosi się to do sztywności i braku elastyczności w stosunku do posiadanych nawyków i rutyn. Niektóre osoby zaczynają przywiązywać bardzo dużą wagę do czystości i porządku. Towarzyszy temu trudność w podejmowaniu jakichkolwiek spontanicznych działań.

Obsesyjność jest szczególnie uderzająca w kontekście jedzenia. Osoby te mogą jeść w dziwaczny sposób, a posiłki przybierać formę drobnych „ceremonii”, które muszą być wykonywane w samotności. Niektórzy jedzą bardzo wolno, każdy kęs przeżuwają określoną ilość razy; inni jedzą w silnie zrytualizowany sposób (zawsze spożywają posiłek z tego samego talerza lub kroją jedzenia na bardzo drobne kawałeczki).

Gromadzenie przedmiotów to kolejna cecha, która może się pojawić. Występuje ona jednak tylko u niektórych pacjentów. Często ludzie nie są w stanie wyjaśnić, dlaczego zbierają różne przedmioty.

Konsekwencje społeczne

Niedowaga ma silny wpływ na funkcjonowanie społeczne. Pojawia się tendencja do skupiania się raczej na wewnętrznych procesach i na samym sobie. Procesy te są dodatkowo wzmacniane przez nasiloną potrzebę rutyny i przewidywalności oraz trudności w byciu spontanicznym. W konsekwencji osoby te wycofują się z życia społecznego i przyzwyczajają do takiego trybu życia.

Następuje też utrata popędu seksualnego (w wyniku zmian hormonalnych). To również może się przyczyniać do wycofania społecznego.

Źródło: Ch. G. Fairburn „Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania”