Gdy analizujemy skuteczność różnych modalności psychoterapeutycznych w leczeniu OCD, można wysnuć wniosek, że zaburzenie to powstaje w wyniku oddziaływania wielu czynników. Dlatego należałoby je definiować jako zaburzenie neuropsychiatryczne. A wtedy nasze spojrzenie jednoznacznie jest kierowane w stronę roli czynników biologicznych w jego występowaniu.

Przyjrzyjmy się więc etiologii OCD z punktu widzenia biologii.

1. Czynniki genetyczne – Najprawdopodobniej w występowaniu zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego rolę odgrywa interakcja kilku lub kilkunastu genów. Oznacza to, że OCD ma charakter poligeniczny. Badania sugerują jednak, że geny determinują pojawienie się objawów obsesyjno-kompulsyjnych a nie zaburzenia jako takiego. Obserwuje się jednak, że wśród rodziców dzieci z OCD częstsze jest występowanie objawów obsesyjno-kompulsyjnych lub zaburzeń osobowości tego typu (tak zwana osobowość anankastyczna, obsesyjno-kompulsyjna, OCPD). Objawy spostrzegane u rodziców są jednak różne od tych, jakie mają ich dzieci – fakt ten wyklucza więc możliwość prostego socjologicznego lub kulturowego przenoszenia objawów na kolejne pokolenie.

2. Zmiany neuroanatomiczne i badania neuroobrazowe – Podstawowe zmiany patofizjologiczne w OCD dotyczą nieprawidłowości w aktywności połączeń obejmujących korę czołową, zakręt obręczy i jądro ogoniaste. Niektórzy badacze zwracają uwagę na jądro grzbietowe szwu, gdzie znajduje się główne skupisko neuronów serotoninergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym. One z kolei mają liczne połączenia z jądrami podstawnymi i korą przedczołową. Uważa się też, że dysfunkcja może dotyczyć połączeń neuronalnych korowo-podkorowych.
3. Neuroprzekaźniki – Dysfunkcji układu serotoninergicznego przypisuje się główną rolę w powstawaniu OCD. Istnieją też doniesienia dokumentujące występowanie objawów obsesyjno-kompulsyjnych na skutek zaburzeń w układzie dopaminergicznym. Można też indukować zachowania o charakterze rytuałów na skutek podania amfetaminy, która ingeruje w metabolizm, zwiększając poziom dopaminy. Wiadomo też, że układ dopaminergiczny i serotoninergiczny są ze sobą bardzo ściśle związane. Dlatego znaczenie ma też zaburzenie równowagi między tymi dwoma układami. Są też prace wykazujące rolę układu noradrenergicznego. Być może serotoninergiczny jest odpowiedzialny za charakterystyczny dla OCD brak pewności, a noradrenergiczny moduluje towarzyszący zaburzeniu lęk.

Źródło: „Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne” A. Bryńska

Autor: Elżbieta Wojnar-Mróz