Jednym z podstawowych modeli rozumienia problemów jest model ABC A. Ellisa. A to wydarzenie aktywizujące (Activating event), B – przekonania (beliefs) a C – konsekwencje (consequences), do których należą emocje, zachowania oraz objawy fizjologiczne. Ellis zauważył, że każde wydarzenie możemy rozpisać w tym modelu.

Różne sytuacje, wydarzenia aktywizujące (w myśl modelu ABC) są tylko pretekstem do aktywacji myśli. Myśli te odzwierciedlają z kolei bardziej utrwalone przekonania danej osoby na temat siebie, innych ludzi, świata i reguł nim rządzących.

Zjawisko, które opisuje model ABC występuje u wszystkich ludzi. Problemem staje się wtedy, gdy owe myśli są wyrazem ugruntowanego i aktywizowanego w wielu sytuacjach myślenia o sobie, swojej przyszłości, możliwościach. Wtedy bowiem jest ryzyko występowania np. depresji.

Przekonania leżą u podstaw naszych Myśli Automatycznych (MA). Myśli automatyczne to najbardziej dostępna analizie forma poznania w reakcji na rzeczywistość. Zawsze pojawiają się po zadziałaniu bodźca (np. zachowania drugiej osoby, dźwięku, obrazu a czasem wspomnienia). Aktywizują się one w momencie nadawania znaczenia jakiejś sytuacji i towarzyszą im określone emocje. Często traktujemy je jako własne opinie, które jednak uznajemy za prawdę ogólną (mylimy fakty z opiniami; myśli zyskują z automatu status oczywistości, faktu). Co ciekawe, treść MA nie zależy tak naprawdę od sytuacji – są one specyficzne dla danego człowieka w wielu różnych okolicznościach. Podobną treść mają myśli pacjentów o tej samej diagnozie i jest ona charakterystyczna dla określonych stanów emocjonalnych. Mówimy wtedy o tzw. specyficzności poznawczej różnych zaburzeń psychicznych.

Z reguły myśli automatyczne mają charakter werbalny (są zdaniem lub równoważnikiem zdania). Czasem jednak przyjmują formę wyobrażeń, obrazów pojawiających się w umyśle.

UWAGA!

To interpretacja zdarzeń wpływa na nasze emocje, a nie same zdarzenia! To samo zdarzenie może wywołać różne reakcje w zależności od tego, jakie znaczenie mu przypiszemy. To przekonania, myśli, interpretacje, przypuszczenia i inne wzorce myślowe determinują reakcje na sytuacje, które nas spotykają w życiu!

Opracowała: Elżbieta Wojnar-Mróz